Kitabın metinsel içeriğinde nasıl bir yöntem izlediğinizi de öğrenebilir miyiz?
FÜ: Çoğu tanıdığım işler ve sanatçılardı. O anlamda işe başlamadan önce bir artım vardı. Ama biraz mükemmeliyetçi olduğum için kitapta yer alan işler üzerine yayımlanmış neredeyse bütün yazıları okudum. Bazı sanatçılardan o iş üzerine yayımladıkları katalogları veya benim ulaşamadığım diğer kaynakları paylaşmalarını istedim. Dolayısıyla çok büyük bir ön araştırma süreci oldu. Sonrasında da işi ön plana alan, kısa ve net yazılar yazmaya çalıştım. Ne ağır, ağdalı bir sanat tarihi üslubunda, ne de hafif ve "burada da böyle bir şey oldu" tadında yazılar olsun istedim. Kendi ağırlığı olan, okuyucuyu ne iten ne de çok hafife alan metinler hazırladım.
Kamufle Kilise, 2006. Nathan Coley. Haunch of Venison Gallery'nin ve sanatçının izniyle. Foto: © Enrique Lista
Yayının Türkçe olması katılan sanatçılarda farklı bir hissiyat yaratmış olmalı…
FÜ: Sanatçılardan biri şu anda "güle güle" ile bitiriyor e-maillerini. Bence bu kitabın Türkçe çıkması çok önemliydi.
DY: İlk yayınımızın Türkçe yayımlanması bilinçli bir tercihti. Bu kitap bizim için çok farklı bir öneme sahip; bir Türk küratörü ile dünya çapında bir kitap hazırlanıyor. Zorlu Center kültür ve sanat hayatındaki çok önemli bir boşluğu dolduruyor, kent ve kültür yaşamına katkıda bulunuyor. Fatoş'un bu konuda dikkat çektiği bir nokta var: Neden Türkiye'deki bir gayrimenkul şirketi bu projeyi finanse ediyor?
FÜ: Böyle bir kitabın Zorlu Center gibi bir kurumun desteğiyle üretilmesi sanatçıların hakikaten çok garibine gitti. Çünkü kitap çıkarırken alışageldiğimiz yöntem bir destek fonu veya bir yayınevi bulunmasıdır ya da filantropist bir tanıdığınız vardır ve size maddi anlamda destek olur. Bu kitap hiç beklenmedik bir kaynağın desteğiyle ve hiç beklenmedik bir sanatçı listesiyle gerçekleşince, sanatçılarda çok olumlu bir etki yarattı. Hiçbir sanatçının hayır dememiş olmasını, aksine herkesin heyecanla kitaba katılmak istemesini ve kitabı ellerine aldıktan sonra bu heyecanın artarak bize geri yansımasını çok biricik buluyorum.
Kasa Ev, 2006. Wolfgang Winter / Berthold Hörbelt. Arts Council England desteğiyle üretilmiştir. Foto: ©Jonty Wilde ve sanatçılar
Şu anda sanat üretiminin en büyük destekçilerinden birinin özel şirketler olduğu aşikar. Bir sanat eleştirmeni olarak bu duruma ilişkin görüşleriniz nelerdir?
FÜ: Bu durum Avrupa'da da biraz değişiyor. Hatta o yüzden kültürel anlamda da bir kriz söz konusu. Ben bu kitabı hazırlarken kendimi çok özgür hissettim. Proje bana geldikten sonra ne Zorlu Center'dan ne de başka bir kaynaktan içeriğe yönelik bir zorunluluk şart koşuldu. Bu özgürlüğü, kitabı kendime göre üretme halini çok biricik buluyorum. Bunu bir akademi ya da yayınevi çatısı altında yapmaya çalıştığınızda, özgürlüğünüz daha başka unsurlara bağlı kalıyor. Akademinin belli bir duruşu ve içeriğinin olması gerekiyor. Yayınevinin ise, "kötü iş olsa da sadece en büyük isimleri alacaksın" gibi satışa yönelik bir zorlaması oluyor.
"Beklenmedik Karşılaşmalar"da yaptığım şey ise özgür bir şekilde seçmek, içeriği oluşturmak ve o içerik oluştuktan sonra bunun heyecanını paylaşmaktı. Bu anlamda özel sektörün desteği çok dengeli bir şekilde oldu.