Gösteri dünyasının başkenti New York'un şanına yaraşır opera/bale sahnesi Metropolitan Opera (kısa adıyla Met), Verdi'nin "Atilla"sını 2010 Şubat'ında yeniden sahneye koyarken, dğnyaca ünlü mimarlık pratiği Herzog & de Meuron'un kapısını çaldı.
İtalyan besteci Giuseppe Verdi'nin dokuzuncu opera eseri olan "Attila", Pierre Herzog ve Jacques de Meuron'un zamansız sahne tasarımı ve "haute couture"ün duayenlerinden Miuccia Prada'nın ona eşlik eden modern kostümleri ile yeniden hayat buldu. Görsel boyutu popüler isimlerin katkılarıyla kotarılan opera eserinin orkestra şefliğini ise yine kendi alanında haklı bir nama sahip Riccardo Muti üstlendi.
Attila önderliğindeki Hun ordusu tarafından istila edilen Roma İmparatorluğu'nun çöküşünü konu alan operanın, Pierra Audi imzasını taşıyan yeni uyarlaması, pek çok güncel temaya parmak basıyor: Siyasi tutarsızlıklar, özgürlük, eski ve yeni dünya arasındaki zıtlıklar, Verdi'nin anti-kahramanı Attila ile Papa arasındaki karşılaşmayla ifade edilen din çatışması. Kıyamet sonrasını çağrıştıran sahne ve kostüm tasarımı da bu kaos ortamının doğrudan yansıması…
Attila operası, İtalya tarihindeki önemli bir anı resmediyor: Antik Roma'nın çöküşünden aldığı güçle, yıkıntıların ötesinde hayat bulan yeni bir dünyanın yükselişi… Verdi'nin eseri bestelediği 19. yüzyılda İtalya'da yine kritik bir süreç yaşanıyordu, zira antik dönemden bu yana parçalanmış olan ülke, bir ulus olarak yeniden şekillenmeye başladı.
Herzog & de Meuron, sahneyi tasarlarken, Antik Roma'nın düşüşü ile İtalya'nın bir ulus olarak yeniden doğuşu arasındaki tarihsel analoji potansiyeline odaklanmaktansa, yıkım temasını yenilenmenin önkoşulu olarak ele aldıklarına dikkat çekiyor.
Verdi gibi kendilerinin de tamamen karşılıklı tezat şeklinde işleyen iki imge seçtiklerini belirten Herzog & de Meuron, harap bir şehrin moloz ve yıkıntıları içinde başlayan giriş sahnesini; birinci, ikinci ve üçüncü perdelerde içine girilmesi imkansız bir orman görüntüsü ile tamamlıyor.
Her iki dekor da tarihin herhangi bir dönemi ile ilişkilendirilebilecek nitelikte: Bir yandan güncel haberleri ve internet görüntülerini hatırlatan yapıları ile çağdaş, bir yandan da arkeolojik kazıları anımsatan tablolar ile geçmiş zamana göndermede bulunuyor.
Ünlü modacı Miuccia Prada'nın imzasını taşıyan kostümler de tıpkı dekor gibi belli bir döneme atfedilemeyecek bir ikirciklik içeriyor. Prada'nın Attila kostümleri, markanın 2009 Sonbahar/Kış koleksiyonunda yer alan pas rengi ve siyahi tonların kullanıldığı uzun yıpranmış deri kıyafetlerden oluşuyor. Tribal tüyler ile süslenmiş bisiklet kaskları ile tozlu, çuval benzeri kumaşlardan elde edilen elbiseler, çevredeki harabeler ile aynı renkte…
Operanın bitimine kadar, iki perde boyunca sahnede kalan orman dekoruna eşlik eden ışık değişimleri, oyundaki ikircikli ruh halini daha da vurguluyor. Herzog & de Meuron, bu sahne tasarımının harikulade bir görüntü sunabileceği gibi, Hansel ve Gretel masalına ya da gerçek yaşamdaki haliyle, Germania ormanlarını işgal eden Roma lejyonerleri ile Vietnam'daki Amerikan birliklerini anımsatması nedeniyle ürkütücü bir hissiyatı da beraberinde getirdiğini belirtiyor.
Aydınlatmada, doğal ışığı andıran bir kurgudan kaçınılırken; hastane ortamı, patlama anı ya da askeri operasyonlarda kullanılan gece görüşü kameralarına yansıyan teknik ve yapay ışığın tercih edildiği belirtiliyor. Attila'nın ve diğer ana karakterlerin makus talihi, moloz ve yıkıntılardan oluşan sahne, ormanın bu harabenin bitişiğinde yer alması ve sahneyi aydınlatan yapay yeşil askeri ışıklar ile görsel olarak aktarılmaya çalışılıyor.
Herzog & de Meron ve Prada'nın çağdaş Attila'sı, opera hayranları tarafından hemen sahiplenilecek bir kurguya sahip olmasa da, taze izleyiciler ve gençler için ilgi çekici olduğu su götürmez.
Proje Künyesi:
Herzog & de Meuron Proje Ekibi:
Tasarım: Jacques Herzog, Pierre de Meuron
Proje Yöneticisi: Claudius Frühauf
Yardımcı: Kornelia Gysel, (konsept aşaması, 2008)
İşveren: Metropolitan Opera, New York
Sahne ve kostüm tasarımı: Herzog & de Meuron ve Miuccia Prada
Yardımcı kostüm tasarımcısı: Robby Duiveman
Aydınlatma tasarımı: Jean Kalman