Ve bu da dosyanın terminolojik sorunlarla başa çıkmaya çalışan kısmı...
Makedonya, resmi haliyle hangi uluslararası kuruluş adına konuştuğunuza bağlı olarak ‘Makedonya Cumhuriyeti' veya ‘Eski Yugoslav Cumhuriyeti Makedonya' (FRYOM) olarak zikrediliyor. 1991 yılında komünist Yugoslavya'dan ayrılarak bağımsızlığını ilan eden ülkeyi adlandırmanın iki farklı yolu... Adlandırma sorunu, ülkenin tarihini yeniden inşa etmeye (kimi kesimlere göre tarihini yeniden yazmaya), belki de ülkenin isminin bile değişebileceği sürece yeltenen hükümetin ne gibi hassas bir çizgide yürüdüğünün göstergesi.
Özellikle hemen Yunanistan yakasındaki Makedonya adıyla bilinen bölge yüzünden yaşanan sorunlar, Makedonya Cumhuriyeti'nin Birleşmiş Milletler'e ancak FRYOM ön ekiyle kabul edilmesiyle sonuçlanmış. Ancak bu Sovyet-imsi kısaltma birçok BM üyesi tarafından ülkenin lehine olacak şekilde kullanım dışı olmuş durumda. Dünya üzerindeki birçok insan için Makedonya, Makedonya demek.
Brütalist, modernist fakat komünist olmayan bir mimarlık?
Makedonya'da isimlendirme sorununun yanı sıra, mimarlığın bu stiline nasıl atıfta bulunulacağına dair de bir sorun var. Pek tabii bu bir ‘komünizm mimarisi' değil. Avustralyalı gezgin Nate Robert'a göre Kenzo Tange başlarda mutlak bir komünist değildi. Ne olursa olsun, bu yazıda ismi geçen mimarlık yapıtlarının hepsi, Makedonya'nın komünist Yugoslavya'nın bir parçası olduğu dönemde inşa edildi. Eklenmesi gereken bir diğer nokta ise Yugoslav lider Tito'nun görünürde milletini hayırseverlikle yönettiği ve diğerlerine kıyasla daha çok sevilen bir politikacı olduğu gerçeği. Her ne kadar bu bölge kökenli bir terim olsa da, Yugoslavya'da Demirperde yoktu. Bu konuda daha çok günümüz Çin'i ya da ABD gibi, Yugoslavlar da kapitalist birer tüketici olmaya teşvik ediliyorlardı. Doğu Avrupa'nın geri kalan kısmındakiler gibi ülkelerini terk edecek kısıtlamalar yaşamadılar. Öyle ki komünizmin Yugoslavya'da yaşanmış haliyle ilgili sorunsal oldukça karmaşık ve bu yazının kapsamı dışında.
Kenzo Tange ile yanındaki Japon ekibi ve bu yapıları yapan diğer mimarlar, komünist ya da sosyalist olarak adlandırılsın veya adlandırılmasın, terim günümüzde bir zaman periyodunu kolayca ifade edebilmek için kullanılıyor. Batılılar için, ‘komünist mimarlık' terimi, Balkanlar bölgesinde sıkça, herhangi bir yerde inşa edilmekte olan yapılardan farklı şekilde inşa edilen verimli, sade, kozmik, brütal, özel ve benzersiz stili ifade etmekte kullanılıyor. Bu binalardan herhangi birinin içine girmek için teşebbüste bulunmak, onların form ve fonksiyonun birlikte hakim olduğu yapılar olduğunu anlamak için yeterli bir neden.
Üsküp Devlet Hidrometeorolojik Enstitüsü / Mimar: Krsto Todorovski, 1975.
"Nova Makedonija" - Haber Yayın Ajansı (artık bu ajans tarafından kullanılmıyor) / Mimar: Blagoja Kolev, 1981
Üsküp Aziz Kiril ve Metodi Üniversitesi / Mimar: Marko Music,1974
Üsküp, Makedonya'da komünist dönem apartman bloklarından tipik bir detay.
Ulusal Makedonya Bankası, Üsküp, Mimarlar: Radomir Lalovic and Olga Papes, 1975.
Makedon Ulusal Radyo ve Televizyonu binasının hemen yanındaki parkta bulunan heykel, Üsküp
Glavna Posta – Üsküp Merkez Posta Ofisi binası / Mimar: Janko Konstantinov, 1982.
Merkez tren istasyonu platformu. Üsküp, Makedonya