Türk firmaları gerek tasarımcı gerekse yüklenici olarak yurtdışında da spor yapılarına imza atıyorlar. Kazakistan'ın Astana Stadyumu ve Ukrayna'nın Shaktar Stadyumu bu türden nitelikli projelerden yapımı süren ikisi.
Astana Stadyumu (Kazakistan) - Tabanlıoğlu Mimarlık
Kazakistan'ın başkenti Astana'da Tabanlıoğlu Mimarlık tarafından tasarlanmış projenin farklı spor dallarının yanısıra bir "çok-işlevli eğlence kompleksi" olarak kullanılması düşünülüyor. Ancak yapı aynı zamanda FIFA ve UEFA kriterlerine sahip bir futbol stadyumu olarak öne çıkıyor. Şehir merkezi ile uluslararası havaalanını birbirine bağlayan anayol üzerinde yükselmekte olan stadyumun eliptik çatısının izdüşümleriyle belirlenen dolaşım alanları, dinamik ve huzurlu alanlar yaratıyor.
Taşıyıcı elemanlar, ızgara şeklinde bir sistem oluşturararak cepheler, merdivenler ve çatıyla entegre edilmiş. Cephede kullanılan çelik taşıyıcı sistem, şeffaf cam ve parçalı olarak kullanılmış galvanize sandviç paneller, güçlü ve net bir anlatım oluşturuyor. Çatıyı çevreleyen polikarbonat ışıklık, ana dolaşım alanını ve cepheleri aydınlatıyor. Tribünler iki kademede çözülmüş. 16 bin kişilik ilk kat stadyumun dört yönünde süreklilik gösterirken, 14 bin kapasiteli ikinci katlara sadece doğu ve batı tribünlerinde yer verilmiş. Bu iki katın arasında VIP ve özel alanlar bulunuyor. Toplam 30 bin kapasiteli stadyumun 24 ana giriş kapısı bulunuyor.
Tasarımda, işletme yönetimi ve hava koşullarının sert etkisinden korunmak amacıyla yenilikçi çözümler üretilmiş. Çatısı kapatılabilen arena, ısıtılabiliyor ve havalandırılabiliyor. Hareketli çatı strüktürü taşıyıcı sistemin bütünleşik bir parçasını oluşturuyor. Taşıyıcı sistemi çelik olan hareketli çatı, doğu- batı yönünde açılıp kapanıyor. Çatının hareketli kısımlarında, doğal ışıktan yararlanma isteğinin yanısıra doğal havalandırma ve ses emilimi açısından polikarbonat levhalar kullanılmış.
İşlevsel özelliklerinden bağımsız olmak üzere Astana Stadyumu bu yeni başkentin modern ve çağdaş yönlerini yansıtan bir sembol olarak görülüyor. Stadyum, cazibeli bir peyzajla da bütünleşerek, Astana'da sporun, oyunun, misafirperverliğin, doğanın ve çağdaş mimarinin yarattığı sinerjiyi bütünleştiren yeni bir sahne halini alıyor. (Kaynak: worldarchitectıure.com)
Shaktar Stadyumu (Donetsk - Ukrayna) - Arup Sport
Yüklenici: ENKA İnş. ve San. A.Ş.
Leninsky Komsomol Parkı'nda yer alan ve FC Shaktar kulübü için tasarlanan yeni stadyum, Ukrayna'nın UEFA'nın 5 yıldızlı stadyumlar kategorisine giren ilk stadyumu olacak. Kulüp, 22 öneri arasından seçilen projeyi, "Avrupa'nın önde gelen kulüpleri arasına girme" hedefinin bir basamağı olarak görüyor. Toplam maliyetinin 250 milyon doları bulması beklenen projenin seyirci kapasitesi 50 bin kişi. Stadyumun 2008'in Mayıs ayında tamamlanması hedefleniyor. Projenin ana yüklenicisi olarak daha önce Rusya'da büyük projeleri başarıyla, istenen bütçe ve zaman sınırlamalarında gerçekleştiren ve Ukrayna'da da daha küçük çapta işleri başarıyla tamamlayan ENKA İnşaat ve Sanayi A.Ş. seçildi.
Projeyi ayırdedilebilir ve hatırlanır kılan ikonik özellikler arasında, arazinin eğimiyle uyumlu olarak kuzey-güney doğrultusunda alçalan oval şekli (çimlerin daha iyi havalanmasını ve ışık almasına da hizmet ediyor), stadyumun içten-dışa ve dıştan-içe görünümler sağlayacak cam cephesi ve hem maç günleri hem de maç günleri haricinde kullanıcılara herhangi bir engel oluşturmayacak dış dolaşım alanları bulunuyor.
Oval form, en uygun atmosfer ve seyir koşulları gözönünde tutularak seçildi. Geceleri yapılacak özel ışıklandırmayla stadyum bir elmas gibi parlayacak. Stadyumun en önemli özelliklerinden biri, tüm seyircilerin dört bölünmüş tribün yerine tek bir düzeyde oturacak olmaları. Tribünlerin ilk sıraları oyun sahasına oldukça yakın planlanırken, daha iyi bir görüş açısı sağlamak üzere tribün ön çizgisi korner direklerinden başlamak üzere ovalleşiyor.
Stadyum; VIP localarının, restoranların ve barların bulunduğu 2 özel seviye ve 3 tribün katından meydana geliyor. Stadyum bünyesinde tüm seyircilerin ihtiyaçlarına karşılık verebilecek yeme içme birimleri yer alıyor. Tekerlekli sandalyeli izleyiciler için ayrılmış 170 yerin, seyircilerin ayakta durma ihtimallerine göre hesaplanmış görüş açılarının yanısıra, bu izleyiciler için her turnikede özel girişler ve asansörler de projedeki yerini almış. Stadyumda iki dev ekaran yer alacak ve seyircilerin büyük bir bölümü bunlardan birini rahatlıkla izleyebilecek.
Oyun sahasında doğal çim kullanılması düşünülüyor. Çimin potansiyel kalitesini artırmak için saha düzeyindeki havalandırma ve günışığı değerlerini ölçmeye dönük bilgisayar modellemeleri yapıldı. Stadyumda ayrıca güvenlik, bilet satışı, giriş kontrolü ve bina yönetimi konusunda en yeni sofistike sistemler kullanılacak.
Çoğu modern stadyumda olduğu gibi, Shaktar Stadyumu'nda da bazı ticari birimler yer alacak. Bu birimler, stadyum resepsiyonunun ve kulüp yönetiminin de bulunduğu güney kısımda yer alacak. Bu ticari birimler arasında haftanın her günü ziyarete açık olacak bir temalı kafe, bir kulüp müzesi, kulüp mağazası ve bir de sağlık kulübü bulunuyor. Maç günleri haricinde stadyumdaki konuk alanları ve localar; toplantılar, yemekler, basın toplantıları, sezonluk partiler, düğünler ve konserler gibi bir çok farklı etkinlik için kiralanabilecek. Stadyumun yerel organizasyonların yanısıra bölgesel ve uluslararası etkinliklere de ev sahipliği yaparak Donetsk şehrini bir çekim merkezi haline getirmesi planlanıyor.
Stadyumun tasarımı dünyanın birçok yerinde başarılı eserler gerçekleştiren Arup Sport firması tarafından yapıldı. Bu stadyumlar arasında İngiltere'deki City of Manchester Stadyumu, Barselona'daki Espanyol futbol stadyumu ve Avustralya'daki Sydney Futbol Stadyumu da bulunuyor. (Kaynak: http://newstadium.shakhtar.com/mpl/index.pl)