Endüstriyel Tasarım Tanıtım Ajansı (ETTA) ve Endüstriyel Tasarım Sanal Müzesi (ETSM) Projesi, Temmuz 2012 itibariyle tamamlanıyor. Sona yaklaşırken iki somut ürün elde edilmiş durumda... "Geçmişten Günümüze Beyoğlu'nda Tasarım" sergisi ile birlikte, etsm.org.tr'nin yayına açıldığını da duyuruldu. Meraklı ziyaretçiler için Sanal Müze'nin içeriğinden biraz bahsedebilir misiniz?
Sanal Müze'yi en temel iki ana aks üzerine kurduk. Bunlardan biri, Türkiye'de endüstriyel tasarımın kronolojisi… Buna tarih yazımı ya da tarih çalışması demek istemiyorum; gerçekten bir kronoloji, bir listeleme söz konusu. Bu listeleme çok önemli çünkü Osmanlı Modernleşmesi'nden bu yana erişebildiğimiz dizilerden oluşuyor. Bunu da dört bölümde inceliyoruz. Birinci bölüm, "Dünyada Tasarım", 1850'lerden itibaren kesişim ve dönüm noktalarını aktarıyor. İkinci bölüm olan "Türkiye'nin Dönüşümleri"nde, Türkiye'de endüstriyel tasarımı ve doğal olarak bütün hayatı etkileyen olayları içeren; meşrutiyetlerin, cumhuriyetin ilanından belli kanunlara ve savaşlara varan bir aks yarattık. "Türkiye'de Tasarım" başlıklı üçüncü bölümde ise, endüstriyel tasarım tarihi ile ilgili olarak bazı ürünlerin üretilmesi, sergilerin açılması, sergilere ve fuarlara katılım, yerli malı, gümrük birliği gibi endüstriyel tasarımı fiilen etkileyen konularla ilgili bir aksımız var. Üretim ve ürünle, okulların kurulmasıyla ilgili, endüstriyel tasarım alanındaki faaliyetlerin tamamına ilişkin bir dizgi yapmaya çalıştık.
Hemen hemen her beş yıl oldukça kalabalık bilgilerle donatıldı. Bunların tasarım tarihi içinde detaylandırılmasıyla ilgili daha birçok bilgiye ulaşıp, bunu zaman içinde tamamlayabilmeyi, tamamlanın da ötesinde sürekli ve sürdürülebilir kılmayı amaçlıyoruz. İkinci aksımız ise koleksiyon…
Koleksiyon konusunda nasıl bir çalışma izlediniz? Dışarıdan da geri dönüşler oldu mu?
Koleksiyonda, ETMK kurulduğundan bu yana yapmış olduğumuz sergileri, yani ETMK'nın bizzat düzenlediği sergiler ile iştirakçi olarak düzenlediği birtakım sergilerin içindeki bütün ürünleri bir araya topladık. Sayı giderek artıyor ama 1000 ürüne geldiğimizde bunların hepsini ETSM'ye koyduk. Tabi enteresan oldu çünkü neredeyse 1990'ların başından itibaren (ki bu bir seçki değil) yarışmalara katılıp ödül almış olan bütün ürünleri sanal müzeye koyduk. Her şey esas bundan sonra başlıyor. ETSM açıldıktan sonra bir koleksiyon politikası da oluşturduk. Bu doğrultuda yeni ürünlerin gelmesini, sadece yeni tasarlanmış ürünler değil, eski birtakım malzemelerin, eski ürünlerin de koleksiyona eklenmesini amaçlıyoruz. Tabi bunlar fiziksel olarak elimizde değiller ama bilgi olarak koleksiyona dahil olmalarını istiyoruz. İster istemez küçük bir koleksiyon oluşturma çalışmasına da girdik. Dolayısıyla bazı eski ve yeni ürünleri satın aldık. Bir yandan da bağışlar gelmeye başladı.
Peki bu ‘gerçek' koleksiyon nerede muhafaza ediliyor?
Bazıları "Geçmişten Günümüze Beyoğlu'nda Tasarım" sergisinde, bazıları da ETTA'da ayırdığımız bir odada biriktiriliyor. Bağışların gelmeye başlaması çok gurur ve keyif verici. Sergi için malzeme aramaya başladığımızda, "ondan bende var, vereyim" diyen tasarımcılarımız oldu. ETSM'yi zenginleştirebilmek için bunun devamını bekliyoruz. Sanal kısmı kalkıp ETM haline gelsin istiyoruz. Ama o aşamaya daha var. Önce, çağdaş ürünlerden bile olsa bütünsel bir koleksiyon oluşturuyor olmak lazım. Onun dışında gözümüz kulağımız eski malzemelerde… Yine bu sergide olduğu gibi karşılaştırmalı bir şekilde sergileyebilmek üzere bazı malzemeler bakmaya ve satın almaya başladık. Bu da yavaş yavaş gelişecek. Sonuç olarak ETSM'de şu anda, Türkiye'de tasarım alanında son 20 yılda ne olup bittiğini bilmek isteyenler için, üreticisinden markasına, tasarımcısından ödülüne kadar ulaşılabilen bir alan oluşturduğumuzu düşünüyorum. Aynı zamanda bir endüstriyel tasarım tarihi yazımı için altyapı oluşturabilecek kadar görsel malzemeyle desteklenmiş bir kronolojimiz var. Efemeraları şu an için koleksiyon yerine kronoloji başlığı altında kullandık. Yani görsel malzemeli bir kronoloji yaptık ama hepsinin kaydı arşiv malzemesi olarak duruyor.