Atatürk ve Termal Büyük Otel

20'inci yüzyıl başında İstanbul'a yakın bir merkez olarak artan bir turistik ilgi kazanan Yalova'da, bölgenin termal turizmini geliştirmek ve teşvik etmek amacıyla Mustafa Kemal Atatürk'ün isteği üzerine inşa edilen Büyük Termal Otel'in yıkılışı, ona paralel bir tarihçenin -12 Eylül darbesinin- sürekli yeniden gündeme taşıdığı tartışmalar eşliğinde kendine yeniden sorgulama zemini hazırlar gibi gözükür. Özellikle Yalovalıların hemen her yılın 12 Eylül'ünde nedenlerini tekrar sorguladığı ve cevap aradığı bu yıkım, yalnızca Türk mimarlık sahnesinin en önemli isimlerinden Sedad Hakkı Eldem'in bir yapısı olması ile değil, aynı zamanda "Atatürk'ün mirası" olarak görülmesinin de etkisi ile farklı bir tartışma güzergahına oturur.

Erken Cumhuriyet döneminde gözde bir tatil odağı olan Yalova'ya, yine Atatürk'ün isteği üzerine mevcut tesislerden daha büyük ölçekli bir otel inşa edilmesi gündeme gelir. Çünkü Atatürk'ün hedefi, Termal'i dünyaca ünlü bir sağlık merkezi haline getirmektir. Sonuç olarak 1934 yılında, o aralıkta Akay İdaresi'nin işletmesinde olan Yalova Termal'de konumlanacak bu yeni yapı için çalışmalara başlanır. Söz konusu yapının projesi için yine Atatürk'ün isteği ile bir de ulusal yarışma açılır. 1935 yılında dönemin gelecek vaadeden mimarlarından Sedad Hakkı Eldem yarışmayı kazanır ve proje ihaleye açılır. Dört katlı ve 90 odalı otelin aynı yıl içinde başlanan inşai faaliyetlerinin ardından Eldem, yalnızca mimari proje ile sınırlı kalmayacak hummalı bir çalışmaya girişir. Yapı, mobilyalarından kullanılan tekstillere dek en ince ayrıntısına kadar Eldem'in seçimleri ile hayat bulacaktır.

Sedad Hakkı'nın ilk büyük ölçekli kamu yapısı olarak lanse edilen ve kitle tasarımı, saçak ve balkonları, düşey hizalanmış yatay pencere sıraları ile onun geleneksel Osmanlı konut mimarisiyle ilişkili özellikler taşıyan ilk ürünleri arasında gösterilen Termal Büyük Otel'in inşaatı, yayıldığı 4 senelik dilim içerisinde pek çok probleme de sahne olur. Özgün programda böyle bir istek belirtilmemiş olmasına rağmen, otelde bir "Atatürk Odası" yapılması fikri ortaya atılır. Atatürk "Yalova'da kendisine ait bir ev bulunduğunu ve lüzum olmadığı"nı söylese de ikna edilir; orjinal planlarda yeni bir düzenlemeye gidilir. Bu odadan masaj ve terleme odaları bulunan banyo havuzuna özel bir asansörle inilecektir.

Fakat süreç içerisinde farklı sorunlarla da karşılaşılır. Öncelikle inşaat arazisinin zemini çürük çıkar ve temellerin çok daha derine indirilerek yeni bir bodrum katının yapılmasını gerektirir. Hatta bu da yeterli bulunmayacak ve ilk keşifte gösterilen dere yatağının üzerinin kapanması gerekecektir. Bütün bunların yeni bir bütçe ve harcama anlamına gelmesi ile otelin müteahhiti ve Akay İdaresi arasında anlaşmazlıklar baş gösterir. Sonunda Termal Büyük Otel 22 Ocak 1938 yılında kullanıma açılır. Atatürk de otelin ilk müşterisi olur.
20'inci yüzyıl başında İstanbul'a yakın bir merkez olarak artan bir turistik ilgi kazanan Yalova'da, bölgenin termal turizmini geliştirmek ve teşvik etmek amacıyla Mustafa Kemal Atatürk'ün isteği üzerine inşa edilen Büyük Termal Otel'in yıkılışı, ona paralel bir tarihçenin -12 Eylül darbesinin- sürekli yeniden gündeme taşıdığı tartışmalar eşliğinde kendine yeniden sorgulama zemini hazırlar gibi gözükür. Özellikle Yalovalıların hemen her yılın 12 Eylül'ünde nedenlerini tekrar sorguladığı ve cevap aradığı bu yıkım, yalnızca Türk mimarlık sahnesinin en önemli isimlerinden Sedad Hakkı Eldem'in bir yapısı olması ile değil, aynı zamanda "Atatürk'ün mirası" olarak görülmesinin de etkisi ile farklı bir tartışma güzergahına oturur.

Erken Cumhuriyet döneminde gözde bir tatil odağı olan Yalova'ya, yine Atatürk'ün isteği üzerine mevcut tesislerden daha büyük ölçekli bir otel inşa edilmesi gündeme gelir. Çünkü Atatürk'ün hedefi, Termal'i dünyaca ünlü bir sağlık merkezi haline getirmektir. Sonuç olarak 1934 yılında, o aralıkta Akay İdaresi'nin işletmesinde olan Yalova Termal'de konumlanacak bu yeni yapı için çalışmalara başlanır. Söz konusu yapının projesi için yine Atatürk'ün isteği ile bir de ulusal yarışma açılır. 1935 yılında dönemin gelecek vaadeden mimarlarından Sedad Hakkı Eldem yarışmayı kazanır ve proje ihaleye açılır. Dört katlı ve 90 odalı otelin aynı yıl içinde başlanan inşai faaliyetlerinin ardından Eldem, yalnızca mimari proje ile sınırlı kalmayacak hummalı bir çalışmaya girişir. Yapı, mobilyalarından kullanılan tekstillere dek en ince ayrıntısına kadar Eldem'in seçimleri ile hayat bulacaktır.

Sedad Hakkı'nın ilk büyük ölçekli kamu yapısı olarak lanse edilen ve kitle tasarımı, saçak ve balkonları, düşey hizalanmış yatay pencere sıraları ile onun geleneksel Osmanlı konut mimarisiyle ilişkili özellikler taşıyan ilk ürünleri arasında gösterilen Termal Büyük Otel'in inşaatı, yayıldığı 4 senelik dilim içerisinde pek çok probleme de sahne olur. Özgün programda böyle bir istek belirtilmemiş olmasına rağmen, otelde bir "Atatürk Odası" yapılması fikri ortaya atılır. Atatürk "Yalova'da kendisine ait bir ev bulunduğunu ve lüzum olmadığı"nı söylese de ikna edilir; orjinal planlarda yeni bir düzenlemeye gidilir. Bu odadan masaj ve terleme odaları bulunan banyo havuzuna özel bir asansörle inilecektir.

Fakat süreç içerisinde farklı sorunlarla da karşılaşılır. Öncelikle inşaat arazisinin zemini çürük çıkar ve temellerin çok daha derine indirilerek yeni bir bodrum katının yapılmasını gerektirir. Hatta bu da yeterli bulunmayacak ve ilk keşifte gösterilen dere yatağının üzerinin kapanması gerekecektir. Bütün bunların yeni bir bütçe ve harcama anlamına gelmesi ile otelin müteahhiti ve Akay İdaresi arasında anlaşmazlıklar baş gösterir. Sonunda Termal Büyük Otel 22 Ocak 1938 yılında kullanıma açılır. Atatürk de otelin ilk müşterisi olur.