İstanbul'un kentsel merkezinin tamamının kentsel dönüşüm planına alınmasıyla, TOKİ Başkanı Erdoğan Bayraktar'ın ‘terörün, uyuşturucunun, devlete çarpık bakmanın' yuvası olarak tanımladığı İstanbul'un en önemli kentsel merkezlerinden Tarlabaşı da büyük bir dönüşüm girdabına girmeye hazırlanıyor. Hem de ele alınan ilk dönüşüm projesi olarak. İçişleri Bakanlığı'nın önerisiyle Bakanlar Kurulu'nun kentsel yenileme gündemine aldığı Tarlabaşı, Cezayir Sokağı, Tophane Bölgesi, Galata Kulesi ve Beyoğlu Belediye binası çevresiyle birlikte ele alınıyor.
İTÜ Şehircilik Uygulama Araştırma Merkezi öncülüğünde, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kentsel Dönüşüm ve Yeni Yerleşmeler Müdürlüğü için hazırlanan Tarlabaşı Rehabilitasyon Projesi 16 Mart 2007'de Beyoğlu Belediyesi'nde açık ihaleye sunuldu. Toplamda 1 milyar Euro maliyeti olacağı tahmin edilen projenin ihalesini Çalık Holding kazandı. Böylelikle yenileme avan ve uygulama projelerinin hazırlanması ve inşaat uygulamasının başlatılması fiilen yürürlüğe girdi, iş Anıtlar Kurulu'ndan onay alınmasına kaldı.
Tarlabaşı Rehabilitasyonu Eylem Planı'nın gerçekleşmesi durumunda tamamı turizm amaçlı kullanılacak ve oturma izni verilmeyecek bölgenin kapsadığı 2.5 hektarlık alan üzerinde belirlenen dört ‘rehabilitasyon çekirdeği', yani yapı adası var. Bu adalardaki toplam 3 bin yapının 295'inin yenilenmesi ise dönüşüm projesinin ilk etabını oluşturacak. Bu ilk etaba ait olarak belirlenen bölgelerden A bölgesinin ağırlıklı olarak kültür ve turizm işlevlerini üstlenmesi, B bölgesinin öğrenci pansiyonu işlevine uygun olarak donatılması, C bölgesinin ise ise kültür ve farklı ölçeklerde konaklama hizmetini İçermekle birlikte mevcut konut ve ticaret işlevini de sürdürmesi planlanıyor.
Tarlabaşı'nı Paris'teki Champs Elysees'ye dönüştürmeyi hedefleyen kentsel dönüşüm projesiyle büyüklükleri 50 ile 100 metrekare olan küçük tarihi evler 5'er ve 10'ar gruplar halinde birleştirilip tek blok haline getirilecek. Önümüzdeki 30 ay içinde onarılarak hizmete açılması plananan 278 adet yapıyı içeren bloklar oluşturulurken, binaların dış cepheleri korunacak. Binaların içlerinde alışveriş merkezleri, konutlar, butik otel ve pansiyonlar konumlandırılırken yapıların altı otopark işlevi üstlenecek.
Proje çerçevesinde toplamda 28 bina, 7 bin 532 metrekarelik bina alanı olduğu gibi korunurken 113 bina, 33 bin 393 metrekarelik bina alanı restore edilerek güçlendirilirken 37 bina, 5 bin 396 metrekarelik bina alanı yıkılarak, orjinaline uygun biçimde yeniden inşa edilecek.
Peki bu yapılarda yaşayan insanlara ne olacak? Binaların sahiplerini ne gibi sürprizler bekliyor?
Kentsel yenileme ile mevcut binalarda konut ve işyeri olanlar, yeni yapılacak projede hissedar konumunda olacak. Yapılan anlaşma çerçevesinde 62 bin 804 metrekarelik alanın 26 bin 179 metrekaresi mahalle sakinlerine verilecek. Dairesi küçük olan kat maliklerinin hissesinin fazlası ise yapımcı firma tarafından kredilendirilecek. Fakat hala bu ‘alışveriş'in adil olduğu söylemek mümkün değil. Çünkü böyle bir dönüşümün ardından mahallelerinden neredeyse ‘sürülecek' olan Tarlabaşı'lılar şimdiden zarar görmeye başladılar. Bölgede iki ay içinde yüzde 400'lük bir artış gösteren emlak fiyatları, çoğunlukla kiracılardan oluşan Tarlabaşı sakinlerini mağdur etmeye başladı bile...100 metrakarelik bir daire kentsel dönüşüm söylentilerinden önce 40 bin ytl'ye satılırken yalnızca ihalenin sonuçlanması bile fiyatları 150 bin ytl seviyesine taşıdı.