Müzakere Süreçleri
Ulusal ve uluslararası tepkilerin artması ve Türkiye'de ilk kez böyle bir alternatifin üretilmiş olması yerel yönetimin bu girişimi görmezlikten gelmesini engelledi. Alternatif planın kamuoyuna sunulmasında yerel yönetim yetkilileri de hazır bulundu. Sunumun ardından yerel yöneticiler alternatif planı değerlendireceklerini ve bu değerlendirmenin ardından STOP ile bir araya gelerek sürece dair müzakerelerde bulunacaklarını belirtti.
Bir ay sonra Fatih Belediyesi"nde gerçekleşen görüşmede, yerel yönetim yetkilileri alternatif plandaki sosyal projeleri ve fikirleri olabildiğince mevcut projeye ekleyebileceklerini ancak mevcut uygulamayla ilgili bir sorun görmediklerini, yıkım uygulamalarını da sürdüreceklerini belirttikleri için herhangi bir müzakere süreci yaşanamadı. STOP temsilcileri, yerel yönetimin samimiyetsiz tavrı üzerine müzakere masasından kalktı ve mücadelesini diğer kamu ve sivil aktörlerle diyaloğa girerek sürdürme kararı aldı.
Stop, Toplumsal Muhalefet ve Kamuoyu
STOP planı, Türkiye'deki toplumsal muhalefet bağlamında önemli tartışmaları başlattı, kamuoyunda olumlu ve olumsuz eleştiriler aldı. Bir grup eleştiri sahibi, STOP'un amacını, motivasyonunu anlamakta güçlük çektiklerini belirtti. Meslek etiği, sosyal sorumluluk, dayanışma ruhu gibi duyarlılıklara aşina olmayan bu kesim, bu gönüllü emeğin ardında sürekli kötü niyet aradı. Kısmi taraftar bulan bir eleştiri bu tarz alternatif üretmenin tehlikeli bir süreci doğuracağı, planlama piyasasında karmaşaya yol açacağı yönündeydi. STOP'u alternatif bir büro gibi çalışmakla, ekonomik, akademik bir rant avcılığıyla suçlayan bu piyasacı bakış açısı fazla itibar görmedi.
Bir diğer eleştiri demeti ortodoks Marksist camiadan yükseldi: İlk eleştiri alternatif planın yeterince katılımcı bir süreçte ve yerel katılımla gerçekleşmediği yönündeydi. Oysa STOP yaptığı alternatifte arkasında bir kamu otoritesi bulunmadığı için yerel topluluğa boş yere ümit vaat etmekten çekinmiş ve ideal bir katılım süreci tasarlamaktansa, mevcut çalışmaları, katılımcı pratikleri değerlendirerek, yereldeki örgütlü kesimlerle birlikte bir plan geliştirmeyi seçmişti. Sulukule'deki özgün koşullar nedeniyle yok yere ümit vermek yerine bir farkındalık yaratmayı hedeflemişti. Süreçte mahalle yarı yarıya boşalmış olduğu halde çalışmayla ilgili basın açıklamalarını mahallede yapmayı tercih etmişti.
Bir başka eleştiri, bir gönüllü grubun kamunun işini üstlenerek kamuyu tembelliğe sürüklemesine dairdi. Bu eleştirinin devamı, alternatif planların sistemi tadil eden revizyonist girişimler olduğu yönündeydi. STOP'un yapmaya çalıştığı kamunun görevini üstlenmek değil, yıkımlar nedeniyle akut hale gelmiş bir sorun alanında başka bir çözümün mümkün olduğunu somut bir biçimde ortaya koymak, yerel yönetimin vizyonunu açmak, samimiyetini test etmek ve toplumsal muhalefeti salt eleştiren ama alternatif üretemeyen müzmin bir yaftadan kurtarabilmekti.
Gerçekten de bu sekter eleştiriler bir yana, ciddi bir teveccühle karşılaştı STOP'un emeği. Birçok dönüşüm mağduru yerel topluluk, alternatif üretmeyi bir direniş stratejisi olarak tartışmaya başladı. Türkiye'deki kent planlama camiasında büyük ölçüde takdir gören bu çaba uluslararası kamuoyunda da örnek bir deneyim olarak adlandırıldı. Birleşmiş Milletler Zorla Yerinden Edilmeler Komisyonu başta olmak üzere, akademisyenler ve aktivistlerden oluşan geniş bir kesim bu tarz bir muhalefet biçimini övgüyle karşıladı. Sulukule hem zorla yerinden edilmeler hem de yaratıcı direnişler bağlamında dünyanın en popüler yerel gündemi haline geldi.
Sulukule'nin Bugünü ve Yarını
Sulukule'de yıkımlar ve bu yıkım projesine karşı verilen mücadele halen sürüyor. Sulukule Platformu bir yandan akut sorunların çözülmesi, gündelik hayatın sürdürülmesi için çabalarını sürdürürken, STOP kamuoyunu bilgilendirme ve başka bir çözümün olanaklı olabildiğini göstermek için demokratik mücadelesine devam ediyor. Sulukule için hâlâ geç değil.
Not: Alternatif planı incelemek ve destek vermek için www.alternatifsulukule.org adresini ziyaret edebilirsiniz."